Đại Hải Tự Ngôi Chùa Trên Đảo Bãi Giếng, Khải Lương, Vạn Ninh, Khánh Hòa. Trí Bửu

Lên đò thị trấn Vạn Giã từ Giã vượt 3 giờ đường biển, giữa mênh mông trời nước, qua bãi Tranh, bãi Tây, đến ngọn hải đăng, rồi mũi lách là nhìn thầy chùa Đại Hải, chùa nằm trên đồi bãi trước, Bãi Giếng, thôn Khải Lương, Xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa.

1. Bối cảnh lịch sử, vị trí địa lý:

Huyện Vạn Ninh nằm trên trục quốc lộ 1A Bắc Nam, phía Bắc giáp với huyện Tuy Hòa (tỉnh Phú Yên) nối qua đèo Cả (12 cây số), phía Nam chung vách với huyện láng giềng Ninh Hòa vốn là anh em sinh đôi. Trung tâm huyện là thị trấn Vạn Giã nằm giữa hai thành phố Tuy Hòa - Nha Trang, cách chẵn tròn mỗi bên 60 cây số, thật là một sự cân đối thú vị về “con đường thiên lý” giao thương.

Vạn Ninh vùng đất có bề dày lịch sử trên 350 năm từ xa xưa đã nổi tiếng với hình ảnh “cơm trước mặt, cá sau lưng”.

Địa danh Vạn Giã nguyên do từ tên hai cửa biển của vịnh Vân Phong hợp lại mà thành.

Cửa Vạn thuộc bán đảo Đầm Môn, nằm dưới chân bán đảo Bàn Sơn trông ra một hòn đảo lớn nên người xưa gọi là Hòn Lớn

 Cửa Giã nằm trong đất liền thuộc Vạn Giã ngày nay (kéo dài từ bờ biển xã Vạn Lương đến giáp bờ xã Vạn Thắng), nước sông Hiền Lương chảy ra cửa này, là nơi tấp nập ghe thuyền buôn bán ra vào neo đậu. Cửa Giã ngày nay đã trở thành khu dân cư đông đúc, nhà cửa sầm uất.

 Một cách hiểu đơn giản hơn nhưng có lẽ gần với sự thật: Vạn Giã nguyên thủy nghĩa là làng của những người làm nghề chài lưới.

 Vạn Ninh còn có những địa danh gắn liền với tên đất, tên làng từ thuở xa xưa như: Tu Bông

Gió đâu bằng gió Tu Bông;

Thương ai bằng thương cha, thương mẹ, thương chồng, thương con

 Ở Vạn Giã còn có Đầm Môn, Bảy Giếng (sau này bị gọi lệch là Bãi Giếng) đã đi vào ca dao với nghề đầm đăng:

 Trên bán đảo lại có nhiều địa danh nổi tiếng, các bãi tắm thơ mộng tuyệt vời nằm ẩn mình dưới những rặng dừa xanh biếc bạt ngàn:

Đầm Môn, Bãi Giếng, Hòn Ông

 Thôn Khải Lương, ở Bãi Giếng hiện nay có hơn 270 hộ dân với trên 1.500 nhân khẩu, đa phần sống bằng nghề đánh bắt hải sản và số còn lại là nuôi tôm hùm. Những năm trước đây, khi mới bắt đầu nuôi tôm hùm, con tồm đã làm cho nhiều người dân Bãi Giếng đổi đời. Vào mùa hè nước sinh hoạt rất khan hiếm, người dân trên đảo phải chứa nước lúc trời mưa, bù lại nơi đây có nguồn điện lưới phục vụ sinh hoạt 24/24…Bãi Giếng có hai bãi: bãi trước và bãi sau, ôm ấp bên trong là xóm làng dân cư chen chúc như mẹ biển ngàn đời nuôi nấng ngư dân ở vùng biển chất phát, hiền lành.

2. Sự hình thành và phát triển chùa Đại Hải:

 Chùa Đại Hải nằm trên ngọn đồi bãi trước, ở phía tay phải cầu cảng Khải Lương, một cầu cảng vừa mới hoàn thành cách nay không lâu.

 Sau pháp nạn 1963, năm 1964 cùng với phong trào chấn hưng và phát triển Phật giáo, cố phật tử Trương Thiếp và hào lão trong làng đã cùng nhau khai phá đất đồi xây dựng chùa làm nơi cho Phật tử bãi Giếng sớm tối đi về tụng kinh, niệm Phật và thỉnh Thượng tọa Thích Hạnh Phát khai sơn an danh là chùa Đại Hải. Vì thế trước chánh điện có câu đối:

Đại Hải minh châu Bồ đề tự

Thanh Sơn Hạnh Phát Bát nhã tâm.

 Cùng với sự phát triển trù phú của biển đảo ở những năm thời kỳ mở cửa, con tôm hùm đã làm cho người dân Khải Lương thay da, đổi thịt, để tri ân tiền hiền, mẹ biển, khu văn hóa tâm linh thôn Khải Lương đã được trùng tu không chỉ chùa Đại Hải mà Đình Khải Lương, Miếu Bãi Giếng đều được xây cất khang trang trở thành môt quần thể văn hóa tâm linh trên núi, dưới biển, sơn thủy hữu tình. ..

 Ông Trần Đắc Thắng- người một thời đã làm thôn trưởng thôn Khải Lương nhiều năm cho biết bà con ở Khải Lương tuy còn nghèo nhưng rất giàu từ tâm, kẻ công, người của tham gia làm công đức xây dựng chùa, đình, miếu… Cổng Tam quan chùa Đại Hải mới xây là do một người con rễ quê ở Ninh Hòa phát tâm cúng dường.

 Phía trước sân chùa, tôn trí tượng đài Quán Thế Âm đứng trong tư thế trang nghiêm, một tay cầm tịnh bình, một tay cầm nhành dương liễu, dõi mắt nhìn ra biển cả như tấm lòng của ngư dân Khải Lương thầm nguyện Phật Bà Quan Âm rưới nước cam lồ cứu khổ, cứu nạn đem lại những chuyến đi bình an cho ngư dân trên đảo.

 Gần sát sân chùa là tượng đài Phật Di Lặc luôn luôn nở nụ cười hoan hỷ như nhắc nhở mọi người hãy diệt trừ lục tặc, an lạc tu thân.

 Và mới đây, năm 2010 từ khi sư cô Thích Nữ Tâm Thông hiệu Tịnh Hoa đệ tử của sư bà Thích Nữ Lưu Phương (Nha Trang) về đây Trú trì, như nắng hạn gặp mưa rào, rất lâu chùa không có Trú trì nay đã có sư cô mõ sớm, chuông chiều, công phu, bái sám. Tiếng chuông chùa Đại Hải mỗi khuya ngân xa như nhắc nhở mọi người “nghe tiếng chuông buồn rầu nhẹ, trí huệ lớn, bồ đề sinh…” vì vậy phật tử đến chùa ngày một đông vui. Sư cô Trú trì đã xây thêm ngôi nhà Tổ, bổ sung pháp bảo trong chùa . Tuy chùa Đại Hải trên đảo còn quá khiêm tốn nhưng bước đầu đã đáp ứng được yêu cầu tu học, tụng kinh, niệm Phật giúp ngư dân đảo Bãi Giếng lánh dữ, làm lành tu nhân, hướng thiện…Chùa Đại Hải không chỉ là nơi phật tử Khải Lương tu niệm mà còn là địa chỉ văn hóa tâm linh của người dân xã đảo Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa.

 Viết xong, Trọng Thu Tân Mão- những ngày thăm đảo Bãi Giếng, Khải Lương