Thành Ba-La-Nại thuở xưa Ở miền bắc Ấn có vua trị vì Quốc vương nhiều ngựa kể chi Nhưng riêng một ngựa kia thì tuyệt luân Ngựa nòi, giống tốt vô ngần Lớn to, mạnh mẽ thêm phần thông minh Ngựa từ nhỏ đã khôn lanh Chưa cần nghe lệnh sai mình tới lui Đoán ra ý đó ngay rồi Quốc vương khen ngợi: "Ngựa nòi thông minh!" Ngựa nòi nổi tiếng trong kinh Quốc vương đặc biệt tận tình lo toan Chuồng thời lộng lẫy trang hoàng Thơm tho, sạch sẽ, khang trang vô cùng. Trung thành với chủ hết lòng Ngựa còn can đảm oai phong hàng đầu Quốc vương quý ngựa từ lâu Bao nhiêu tin tưởng đặt vào ngựa thôi. * Một ngày u ám đầy trời Thành Ba-La-Nại rối bời tóc tang Bảy vua các nước lân bang Kết liên gây chiến dàn hàng tại đây Họ mang lính tráng bủa vây Quân hùng, tướng mạnh chuyến này phô trương Nào voi, nào ngựa rộn ràng Nào xe, nào lính vũ trang đầy mình Vua Ba-La-Nại hoảng kinh Vội vàng triệu tập triều đình lại ngay Họp bàn tìm kế hoạch hay Hầu mong chống đỡ với bầy xâm lăng, Họ khuyên vua: "Chớ đầu hàng Cùng nhau chống trả ngoại bang đến cùng Ta cần bảo vệ hoàng cung Giữ gìn ngôi vị quốc vương nước nhà, Thoạt tiên mình hãy cử ra Một viên võ tướng tài ba hơn người Đã từng vô địch lâu đời Thay vua chiến đấu tại nơi chiến trường Nếu không thắng được đối phương Thời ta mới để hoàng cung dự phần Bấy giờ bệ hạ đích thân Trổ tài ra trận cầm quân diệt thù" Lời nghe hợp với ý vua Nên ông quan võ từ xưa đứng đầu Giữ ngôi vô địch đã lâu Quốc vương triệu tới cùng nhau luận bàn Quốc vương lên tiếng hỏi quan: "Liệu rằng có thể phá tan giặc này?" Ông quan võ trả lời ngay Muốn rằng có được ngựa hay để dùng: "Nếu mà bệ hạ đồng lòng Hạ thần xin được cưỡi con ngựa nòi Khôn ngoan can đảm lâu rồi Chắc là sẽ thắng tại nơi trận tiền!" Quốc vương đồng ý nói liền: "Hỡi quan vô địch tôi hiền trung trinh Ta luôn trông cậy vào khanh Cùng là ngựa báu thông minh tốt nòi Cứu nguy vương quốc này thôi Tùy khanh định liệu chuyện nơi chiến trường!" * Ông quan nhận lệnh quốc vương Vội vàng đi tới nơi chuồng hoàng cung Ngựa nòi ăn uống vừa xong Được mang đầy đủ yên cương trên người Khoác thêm áo giáp bên ngoài Cùng đồ trang sức rạng ngời châu thân Ông quan kỵ mã tới gần Cúi chào ngựa quý muôn phần nghiêm trang Rồi leo lên cưỡi hiên ngang Một người, một ngựa phóng sang phía thù Ngựa nòi thông thái từ xưa Hiểu ra tình thế rất ư hiểm nghèo Nhủ lòng: "Quân địch quá nhiều Lân bang bảy nước hò reo vây thành Ngựa, voi, vũ khí, tinh binh Nước mình cùng quốc vương mình nguy nan, Quốc vương nhân ái vô ngần Lại thêm tin tưởng trăm phần nơi ta Ta đâu có thể lơ là Để quân địch thắng trận mà đành tâm. Nếu ta giúp đỡ ông quan Để rồi tàn sát địch quân chuyến này Bảy vua bị giết tại đây Tức là ta đã tiếp tay hại người Sát sinh phạm tội mất rồi Xấu xa như vậy ta thời tránh xa, Dịp này ta muốn đưa ra Một lời giáo huấn cao xa tuyệt vời: ‘Không nên giết hại ở đời Bảy vua bị bắt sống thời mới hay Mới là chuyện vĩ đại thay Mới là chiến thắng tràn đầy vinh quang!’" Những suy tư đẹp vô vàn Ngựa bèn thổ lộ với quan cưỡi mình. Rồi xông ra trận nhiệt tình Sau khi quan sát chung quanh chiến trường Chồm lên dậm cẳng hí vang Lao vào đột kích đối phương tưng bừng Tự tin, mạnh mẽ, kiêu hùng Địch quân hốt hoảng tìm đường tháo lui. Đoàn quân thứ nhất thua rồi Vua thời bị bắt, quân thời bị tan Bất ngờ, nhanh chóng, dễ dàng Tránh đường chém giết bạo tàn như xưa. * Thế rồi lần lượt các vua Đều thua chiến trận cũng như người đầu Sáu vua bị bắt giống nhau Giải vào giam giữ trước sau trong thành Tưởng như sắp dứt chiến tranh Nào ngờ lính nọ nấp rình một nơi Dùng gươm đâm lén ngựa nòi Bên sườn máu đỏ tuôn rơi dầm dề Hằn sâu thương tích nặng nề Khiến quan kỵ mã nghĩ suy ngại ngần Lòng can đảm chợt tiêu tan Nghĩ rằng: "Ngựa yếu khó ngăn quân thù Địch quân kia khó đánh thua Đạo quân thứ bẩy có vua kiêu hùng, Ta nên chọn một ngựa thường Phủ ngoài áo giáp, yên cương sẵn sàng Cũng to lớn, cũng hiên ngang Để thay cho ngựa nòi đang thảm sầu!" Nghĩ xong ông chẳng chờ lâu Lệnh thay thế ngựa truyền mau ra rồi. Tuy đang đau đớn thân người Ngựa nòi thấy vậy mở lời can ngăn: "Thưa ông, ông có biết chăng Nếu ông xử dụng ngựa thường như xưa Giết nhau mong chuyện hơn thua Thì dù thắng cũng bằng thừa mà thôi Sát sinh đã tạo nghiệp rồi Vinh quang chốc lát, luân hồi dài lâu Xin ông hãy xét lại mau Ngựa nòi thuần chủng đứng đầu là tôi Riêng tôi giúp được ông thôi Xông vào trận tuyến đủ tài tấn công Phá tan hàng ngũ địch quân Mà không sát hại một nhân mạng nào Bắt vua thứ bảy. Lành sao! Chiến tranh chấm dứt biết bao an bình!" Ông quan nghe ngựa khuyên mình Nghe xong ông lại lên tinh thần rồi Theo lời ngựa thi hành thôi. Ngựa nòi gắng gượng vươn người đứng lên Vết thương băng bó kỹ thêm, Chở quan kỵ mã trên yên kiêu hùng Với đà cố gắng phi thường Ngựa lao trở lại chiến trường hăng say Đạo quân thứ bảy phá ngay Đồng thời bắt sống vua này êm xuôi Hết xâm lăng! Hết nổi trôi! Chiến tranh lắng đọng, khắp nơi thái bình. * Ngựa nòi trầm trọng bệnh tình Quốc vương nhỏ lệ, thân hành đến thăm Ngựa bèn trịnh trọng trối trăng: "Tôi xin được một đặc ân cuối cùng Hòa bình khi tái lập xong Đừng thêm đổ máu mới mong lâu dài Tôi xin trông cậy ở ngài Ra tay phóng thích, triển khai tâm từ Thả luôn tất cả bảy vua Lân bang chung sống coi như một nhà!" Nói xong ngựa duỗi mình ra Từ từ nhắm mắt lìa xa cõi trần. Quốc vương cùng với quan, quân Xót xa nhỏ lệ muôn phần tiếc thương, Thả vua bảy nước lân bang Về sau chung sống trăm đường bình yên, Cùng nhau hỏa táng ngựa hiền Khắp nơi vang vọng lời khuyên nhân từ.
(phỏng dịch theo bản văn xuôi THE GREAT HORSE KNOWING-ONE của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)
NHẬN DIỆN TIỀN THÂN: Ngựa nòi giống tốt và thông minh là tiền thân Đức Phật. Vị quốc vương là ngài Ananda. Người cưỡi ngựa là ngài Xá Lợi Phất
Ở bên Ấn Độ thời xưa Trong vương quốc nọ gió mưa thuận hoà Ngựa vua quý báu, kiêu sa Mỗi khi tắm táp hay ra phía ngoài Nơi dòng sông chảy khoan thai Có vùng nước cạn các nài thường quen Thường mang ngựa tắm nhiều phen Từ lâu vẫn ghé qua bên sông này. Tuy nhiên đặc biệt bữa nay Có con ngựa lạ tới đây dầm mình Ngựa hoang tắm táp thoả tình Trút bao dơ bẩn, hôi tanh lâu ngày Tắm xong ngựa nọ đi ngay Vùng sông nước cạn vơi đầy lao xao. * Khi nài dẫn ngựa vua vào Ngựa hoàng cung đó ai nào sánh ngang Vừa đẹp đẽ, vừa cao sang Bước chân xuống chỗ sông thường tới lui Ngựa vua bất chợt đánh hơi Nhận ra thoang thoảng mùi hôi quanh vùng Bến không sạch, nước hết trong Biết ngay ngựa lạ tắm sông này rồi Dính vào chỉ nhớp thêm thôi Chỉ thêm dơ bẩn thân người ích chi Ngựa vua ghê tởm tức thì Không còn muốn tắm táp chi nơi này. Các nài ngựa vất vả thay Muốn đưa ngựa xuống, loay hoay đủ điều Nhưng mà ngựa chẳng xuôi chiều Không ưng xuống tắm y theo lệnh nài. Một nài trở lại lâu đài Tâu trình vua rõ: "Thưa ngoài bến sông Ngựa nòi quý của hoàng cung Đã từng huấn luyện vô cùng kỹ thay Thế mà bướng bỉnh hôm nay Ngựa không chịu tắm, đòi quay trở về!" * Nhà vua chú ý lắng nghe Truyền cho mời vị quan kia tới liền Ông quan nổi tiếng khắp miền Rành về súc vật, đáng tin vô cùng, Vua lên tiếng: "Thật lạ lùng Ngựa yêu thuần tính trong cung triều đình Tự nhiên trở chứng thình lình Không còn muốn tắm! Quả tình lạ sao!" Ông quan chẳng nghĩ ngợi lâu Tìm ra nơi tắm ngựa đầu bến sông Thấy rằng ngựa khoẻ vô cùng Tuy nhiên lúc thở thời không bình thường Hít vào ngần ngại, nhẹ nhàng Ông quan vội đánh hơi vương quanh miền Thấy mùi dơ bẩn bốc lên Điều tra thêm nữa quan liền rõ ngay Mùi hôi thoang thoảng xa bay Từ nơi vũng tắm sông này mà thôi Sông dơ, nước bẩn, mùi hôi Chắc là ngựa lạ tắm nơi đây rồi Ngựa vua sạch sẽ cả đời Bến sông ô uế ngựa thời chẳng ưa Ông bèn hỏi: "Có ngựa dơ Tới đây tắm táp bên bờ sông chăng?" Các nài ngựa vội thưa rằng: "Vừa đây có một ngựa hoang ghé vào Tắm nơi này, bẩn biết bao Mùi hôi do đó dễ nào tan đi.” Ông bèn dạy các nài kia: "Ngựa hoàng cung đó còn gì quý hơn Ngựa ưa sạch sẽ luôn luôn Nào đâu muốn tắm trong nguồn nước dơ Bây giờ hãy dắt ngựa ra Ngược dòng đưa ngựa trở qua khúc đầu Đầu sông nước sạch, xanh mầu Tắm đây chắc ngựa còn đâu buồn phiền!" Các nài vội thực hiện liền Ngựa qua chỗ mới quả nhiên hài lòng Tại nơi bến tắm đầu dòng Nước sông xuôi chảy sạch trong vô cùng. Ông quan về lại hoàng cung Tường trình vua rõ. Vua mừng ngợi khen Cho rằng quan giỏi vô biên Đọc ra ý nghĩ ngựa hiền của vua.
(phỏng dịch theo bản văn xuôi DIRTY BATH WATER của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson) NHẬN DIỆN TIỀN THÂN Ông quan giỏi về súc vật là tiền thân Đức Phật. Vua là ngài Ananda.
Chúng tôi sử dụng cookie để cung cấp cho bạn trải nghiệm tốt nhất trên trang web của chúng tôi. Nếu tiếp tục, chúng tôi cho rằng bạn đã chấp thuận cookie cho mục đích này.