Đây là quốc gia duy nhất trên thế giới tính toán mức độ thịnh vượng của đất nước dựa trên mức độ hạnh phúc của người dân.
Chỉ số GNP (tạm gọi “tổng hạnh phúc quốc dân”) là một ý tưởng lớn xuất phát từ một quốc gia nhỏ- Bhutan.
Bhutan hiện đang nổi lên trong lĩnh vực du lịch như một quốc gia Phật giáo đầy bí ẩn. Họ không đẩy mạnh phát triển công nghiệp, thay vào đó, họ duy trì cuộc sống thanh bình, chậm rãi của người dân, không “đô thị hóa”, không “hiện đại hóa”…
Bhutan chú trọng phát triển dịch vụ du lịch nhưng với một mức giá cao để đảm bảo du lịch có thể hỗ trợ cho sự phát triển của Bhutan, đồng thời, giúp hạn chế lượng khách đổ về Bhutan, có thể gây khó khăn cho việc bảo vệ thiên nhiên và giữ gìn bản sắc của họ.
Khi đến Bhutan, người ta sẽ không thấy nhiều biển hiệu quảng cáo mà thay vào đó là những câu khẩu hiện hẳn sẽ khiến nhiều du khách mỉm cười, chẳng hạn “Cuộc sống là một cuộc hành trình! Hãy lên đường!”, “Hãy để thiên nhiên dẫn đường chỉ lối!” hoặc “Rất xin lỗi nếu có bất cứ sự bất tiện nào!”…
Chỉ số GNP của Bhutan được hiện thực hóa trong từng chi tiết nhỏ của đời sống, họ hy vọng những du khách đặt chân đến Bhutan cũng có thể được hưởng sự hạnh phúc, dễ chịu trong cuộc sống của những người dân nơi vương quốc xa xôi, bí ẩn này.
Bhutan là quốc gia của những đền đài, tu viện cổ xưa. Người dân nơi đây là những tín đồ trung thành của Phật giáo, đi đến đâu, bạn cũng sẽ thấy cờ phướn của nhà Phật tung bay, khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ không hề bị tác động bởi bàn tay con người.
Bhutan mới chỉ bắt đầu mở cửa từ cách đây 40 năm nhưng nhanh chóng, quốc gia này đã định hướng được lối đi cho mình khiến nhiều quốc gia phương Tây phải chú ý.
Kể từ năm 1971, Bhutan đã loại bỏ chỉ số GDP (tổng sản lượng nội địa) và thay thế bằng một chỉ số mới - GNH (tổng hạnh phúc quốc dân), theo đó, đời sống tinh thần - thể chất, văn hóa - xã hội của người dân, việc bảo vệ tài nguyên - môi trường của quốc gia… được đưa lên ưu tiên số một.
Trong ba thập kỷ qua, Bhutan đã đề ra một quan điểm đi đầu thế giới rằng sự hạnh phúc, khỏe mạnh của người dân quan trọng hơn sự phát triển kinh tế. Đây được xem là một hướng đi độc đáo.
Giờ đây, khi thế giới lao đao trước những cơn khủng hoảng kinh tế, trước tình trạng thiên nhiên bị hủy hoại, khí hậu nóng lên… thì riêng một mình quốc gia bé nhỏ Bhutan lại ngày càng nổi lên như một quốc gia thịnh vượng, đã định hướng được cách phát triển bền vững, lâu dài và hiệu quả.
Những thành tựu đáng kinh ngạc của Bhutan là minh chứng cho điều đó. Trong vòng 20 năm, tuổi thọ trung bình của người dân Bhutan được tăng gấp đôi, 100% trẻ em được tới trường, mức độ trong lành của môi trường ở mức lý tưởng, thiên nhiên được bảo vệ tối đa, 60% diện tích quốc gia được che phủ bởi rừng… Bhutan cấm việc xuất khẩu gỗ, mỗi tháng đều có một ngày toàn dân đi bộ…
Bộ trưởng Giáo dục Bhutan - ông Thakur Singh Powdyel từng phát biểu: “Phá rừng phá biển để làm giàu thì quá dễ, ở Bhutan, chúng tôi tin rằng đó không phải là cách để thịnh vượng dài lâu. Chỉ có cách bảo vệ thiên nhiên - môi trường, chăm sóc cho chất lượng cuộc sống người dân thì một quốc gia mới thực sự được coi là phát triển”.
Ông Powdyel cho biết thêm: “Thế giới thường hiểu nhầm chỉ số GNH của Bhutan. Người ta luôn hỏi làm thế nào mà đất nước các anh lại có được một dân tộc hạnh phúc? Thực tế GNH là một lý tưởng dẫn đường, là đích đến của mọi chính sách, để đất nước chúng tôi có thể phát triển bền vững”.
Ở các trường học ở Bhutan, học sinh được định hướng giáo dục theo chuẩn “nhà trường xanh”. Bên cạnh việc học các môn cơ bản, các em được học cách làm nghề nông, cách sống thân thiện với môi trường, chính các em sẽ tham gia phân loại và tái chế rác của nhà trường mình.
Ngoài ra, mỗi ngày đến lớp đều có một khoảng thời gian để cô trò cùng ngồi thiền. Chuông báo hết tiết là những đoạn nhạc du dương giúp người nghe thư giãn. Giáo dục Bhutan không đặt nặng việc các em phải là những học sinh giỏi, họ muốn các em sẽ là những công dân tốt.
Tại thời điểm này, Bhutan đang chuẩn bị tiến hành tính toán chỉ số GNH của năm 2014. Năm nay, Bhutan sẽ mời các chuyên gia Nhật Bản sang cùng tiến hành công việc để minh chứng cho sự chính xác của chỉ số GNH tại đây.
Chỉ số GNH của Bhutan đang ngày càng thu hút sự quan tâm và khen ngợi của dư luận quốc tế, ngày càng có nhiều học giả từ khắp nơi trên thế giới tìm hiểu, phân tích về chiến lược phát triển của vương quốc bé nhỏ nằm trong dãy Himalaya - đất nước Bhutan.
|
Từ Việt Nam, để đến được với đất nước Phật giáo Bhutan, nếu không phải đi theo đường công vụ, thì cách tốt nhất là bạn phải liên hệ với các công ty dịch vụ du lịch lữ hành tại Bhutan, để nhờ dịch vụ của họ về xin visa và tổ chức tour, vì Bhutan chưa có cơ quan ngoại giao chính thức tại Việt Nam. Các công ty này có thể được tìm thấy dễ dàng trên internet, nhưng bạn nên chọn các công ty được liệt kê trên trang web du lịch của chính phủ tại địa chỉ http://www.tourism.gov.bt. Chi phí du lịch Bhutan thường được tính theo ngày, mới nghe có vẻ khá đắt đỏ (khoảng từ 200 USD/ngày), nhưng đó đã là bao gồm mọi thứ cần thiết cho chuyến du ngoạn tại đất nước này (thuế du lịch của chính phủ, ăn, ở, đi lại, hướng dẫn viên, quà lưu niệm – thường là sách, postcard về Bhutan), và sau khi đã trải qua chuyến đi, cảm giác hài lòng của du khách sẽ nhường chỗ cho nỗi băn khoăn về giá cả trước đó. Nhiều người nghe cái tên Bhutan hơi lạ lẫm, như mười năm trước, một người bạn sau khi viết xong cuốn sách về Tây Tạng mang đến tặng tôi và nói: “Đi Tây Tạng về càng khao khát đi Bhutan hơn, đó mới thật sự là xứ sở tuyệt vời bởi còn bảo tồn được Phật giáo Himalaya nguyên thủy!”. Khi ấy tôi cũng buột miệng hỏi: “Bhutan - đó là xứ sở nào vậy?”. Và giấc mơ được đặt chân đến Bhutan đã gieo mầm trong tâm thức tôi từ ngày ấy, tròn mười năm về trước...
Chạm mặt địa đàng
Một ngày cuối tháng 4 vừa qua, sau chuyến bay khuya Sài Gòn - Bangkok, vạ vật tại phi trường Suvarnabhumi thêm mấy giờ đợi làm thủ tục check-in ở quầy của Hãng hàng không quốc gia Bhutan Drukair, chiếc xe buýt chở chúng tôi ra điểm đỗ của chiếc máy bay Airbus mang quốc kỳ Bhutan lúc 4g sáng. Khi leo hết bậc cầu thang lên máy bay, gương mặt thanh thoát với đôi mắt xếch của cô tiếp viên hàng không trong bộ trang phục kira truyền thống đứng chào đón cho tôi cảm giác dường như mình đã chạm được vào Bhutan, dù rằng hành trình từ Bangkok đến Bhutan phải thêm hơn ba giờ bay vượt quãng đường mấy ngàn cây số từ miền nắng ấm Đông Nam Á để hạ cánh xuống một sân bay bên triền Himalaya được mệnh danh là nguy hiểm nhất thế giới: sân bay Paro! Sân bay quốc tế này của vương quốc Bhutan chỉ có duy nhất một... đường băng để cất và hạ cánh, nằm lọt thỏm giữa thung lũng và hai bên là những dãy núi cao vút.
Có lẽ là một cơ may khi được chạm mặt Bhutan vào buổi bình minh của một sáng mùa xuân như hôm nay, khởi đầu một ngày mới, khởi đầu một cuộc viễn du mới, tới một vùng đất mình đã từ lâu mơ ước. Máy bay giảm độ cao trườn vào giữa khe núi, nhìn ra hai bên cảm giác như vách núi gần chạm vào cánh bay.
Đội bay của Drukair - Hãng hàng không quốc gia Bhutan - vốn chỉ có vài chiếc máy bay này được mệnh danh là những phi công giỏi nhất thế giới. Những máy bay của các tỉ phú, nguyên thủ quốc gia khác muốn hạ cánh thăm viếng Bhutan cũng phải nhờ vào họ, bởi việc luồn lách một chiếc phản lực giữa những vách núi không hề là chuyện dễ dàng. Và giờ đây, từ sân bay quốc tế bé nhỏ với đường băng duy nhất ấy, hàng không Bhutan đã có đường bay tới Bangkok (Thái Lan), Dhaka (Bangladesh), Singapore, Kolkata, Delhi (Ấn Độ), Kathmandu (Nepal)... Thế nhưng không một hãng hàng không nước nào lại có thể bay tới được Bhutan! Trong câu chuyện gian nan và phát triển của hàng không Drukair, tôi lờ mờ nhận ra một triết lý đồng điệu với triết lý phát triển của đất nước này, và cũng chỉ vừa kịp nghĩ đến đó, tiếng vỗ tay của hơn 100 hành khách trên chuyến bay vang lên rào rào kéo tôi ra khỏi mạch nguồn “triết lý Bhutan”. Đấy là tiếng vỗ tay hân hoan chào mừng máy bay đã đáp xuống đường băng an toàn, bởi có lẽ những du khách đến Bhutan trên chuyến bay này, họ cũng như tôi, đã không thể không có chút lo lắng mơ hồ khi đọc về những chuyến bay mạo hiểm qua những vách đá. Và chắc mỗi ngày trên phi trường Paro này những phi công của Drukair đều luôn nhận được những tràng pháo tay bày tỏ sự khâm phục và mừng vui như thế.
“Tại sao Bhutan?”
Ch
Những câu chuyện thoạt nghe có vẻ hài hước nhưng đằng sau nó chứa đựng hình ảnh một Bhutan dường như rất xa lạ với thế giới văn minh! Vậy nhưng chỉ hơn mười năm sau đó, giờ đây Bhutan đang là giấc mơ của nhiều quốc gia khác, và cũng chỉ là giấc mơ thôi, bởi để có được những gì Bhutan đang có không phải dễ. Với công thức làm nên tổng hạnh phúc quốc gia (GNH) dựa trên bốn mục tiêu: phát triển kinh tế - xã hội bền vững/bảo vệ môi trường/bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống/một chính quyền hoạt động hiệu quả và trong sạch.
Chỉ bốn vấn đề ấy thôi, nhưng khi tìm hiểu về GNH của Bhutan, tôi đã tìm thấy trong tài liệu của The Centre for Bhutan Studies (CBS-Trung tâm Nghiên cứu Bhutan), để tính toán chỉ số hạnh phúc của người dân Bhutan, những nghiên cứu viên của trung tâm này đã có những chỉ số tính toán mà tôi chưa bao giờ nghe thấy, ví như số... giờ ngủ bình quân của một người Bhutan trong năm (!) bởi theo tính toán của GNH, để người dân ngủ đủ số giờ cần thiết cũng là một chỉ số đo lường hạnh phúc! Lo đến từng giấc ngủ cho dân cả một nước, chỉ riêng chuyện này thôi đủ cho chúng tôi tin Bhutan thật sự là “địa đàng chốn trần gian” dù những ngày ở Bhutan chúng tôi biết dân Bhutan chưa phải giàu có, nhưng hạnh phúc với người Bhutan lại không nằm ở những chuyện bạc tiền vật chất, điều ấy có lẽ ngược lại với nhiều xứ sở khác trên Trái đất này!
LÊ ĐỨC DỤC
|
Dưới đây là một số hình ảnh về quốc gia hiền hoà nhỏ bé này:
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D567516840.-%3B)