Thiền và tù nhân

THIỀN VÀ TÙ NHÂN
Hồng Quang

Qua hơn 20 bài nghiên cứu trước đây, độc giả hẳn còn nhớ, Thiền đi đến đâu đem an lạc hạnh phúc đến đó. Bài nầy sẽ cung cấp các tiết mục cần thiết khác: Tại sao phải dạy thiền cho tù nhân? Sáu điều nên biết. Lợi ích của Thiền trong lãnh vực nầy.                                  

                                                     A

                     TẠI SAO PHẢI DẠY THIỀN CHO TÙ NHÂN ? (1)

Đời sống của một tù nhân luôn luôn bị biệt lập với bên ngoài. Không bạn hữu không thân nhân. Không có quyền tự do đi lại hoặc muốn làm gì tùy ý. Cuộc sống không những hoàn toàn bị cô lập và căng thẳng tột độ, mà còn, bị khai thác và lợi dụng bởi một số chế độ mà tù nhân đang bị giam giữ.

Nhà tù thường ồn ào do tiếng la hét của các tội phạm. Cửa phòng bị đóng rầm rầm. Máy điều hòa cũ kỹ tiếng động cơ kêu inh ỏi. Đó là chưa nói đến việc, nhân viên giám thị và tù nhân ra vào phòng một cách huyên náo, ngay cả tại phòng Thiền. Các tệ hại nầy tác động không ít đến tâm tính và hệ thần kinh của những người trong đó.

Đời sống của tù nhân đầy giẫy chuyên quyền độc đoán và bị đối xử thậm tệ.

Các người cùng phòng không, hoặc có rất thô thiển một chút riêng tư. Phòng quá chật hẹp, ồn ào, huyên náo, nghèo nàn. Nhiều khi một tù nhân bất hạnh phải chia với 7 người khác một phòng quá chật hẹp, khó có thể ngủ được.

Cùng lúc, các bạn chung phòng có cơ hội để nghĩ và nhìn lại chính mình với những câu hỏi: Tại sao tôi phải vào đây? Tôi làm gì sai? Làm sao để thay đổi?

Tâm trạng nầy đưa một số tù nhân đến với tôn giáo, ngay cả đến với những lãnh vực tâm linh mà họ chưa hề biết đến. Nhiều người bị cuốn hút vào kỷ thuật Thiền. Vì kỷ thuật nầy có thể giúp họ đối phó với những căng thẳng, đổi thay tâm tính và cuộc đời.

 Một số người theo đạo Phật, vào các trại tù, và hy vọng sử dụng phương tiện Thiền để chuyển hóa điều mà họ thấy có hiệu quả trong tiến trình tu tập. Các người tình nguyện thường phát biểu, chúng tôi cố gắng hết mình, dùng từ bi làm phương châm hành động và làm việc vì lợi ích của số đông.

Có người tâm sự, dạy Thiền trong trại tù là một trong những phần thưởng mà họ từng thực hiện trong cuộc đời. Có người phát biểu, tiếp xúc với nhiều người còn là tù nhân, nhưng trong họ cũng không thiếu những con người đặc biệt khác thường. Tâm hiền hòa, thông minh, kiên nhẫn, ân cần và khuôn mặt khả ái trong bất hạnh, làm cho tôi cảm thấy mình xấu hổ. Nhưng điều ấy cũng khuyến khích tôi thực hành thiền nhiều hơn cho chính mình. Ông ta nói thế.

Đó là một trong những kinh nghiệm sáng chói để thấy được rằng, không thể định nghĩa một người bằng cái xấu nhất mà họ đã phạm trong cuộc đời. Một người có thể phạm tội khủng khiếp nhưng cũng có thể có cơ hội để được tốt hơn.

 Nhiều tình nguyện viên dạy Thiền tâm sự, tôi từng biết nhiều phạm nhân nhờ Thiền mà họ chuyển từ những tên đấu đá khủng khiếp trên đường phố thành những người dịu hiền bảo vệ những bạn tù yếu kém hơn.

Tôi đã từng thấy những phạm nhân phát triển tính kiên nhẫn để vượt qua những hoàn cảnh khó khăn.

 Tôi cũng chứng kiến những người đã từng dao búa, nhưng nhiều lúc họ rất dịu dàng và quan tâm đến người khác.

Tóm gọn, tôi thấy những người từng phạm bất cứ những tội ác nào mà họ muốn - họ có thể ví như “con thú” hoặc hơn thế nữa – nhưng rồi cũng có thể trở thành những người tốt nhờ Thiền.

                                                              B

 SÁU ĐIỀU NÊN BIẾT TRƯỚC LÚC HƯỚNG DẪN THIỀN TRONG NHÀ TÙ (2) 
 (Guidance for teaching Meditation in Prison).

1. Việc quan trọng đầu tiên là nhớ tên các tù nhân. Và gọi họ bằng tên mà người trong gia đình họ thường gọi hằng ngày. Điều nầy tù nhân cảm thấy thân mật hơn.

2. Thành thật và thực tế thay vì nói dối. Câu hỏi nào, ta không trả lời được nên thành thật thay vì “chế biến”. Người tù không những sẽ đánh giá chúng ta qua lời nói, hành động mà ngay cả con tim của ta. Do vậy, thành thật, thực tế là điều mà người hướng dẫn nên có.

3. Chào đón họ một cách niềm nở, bắt tay nếu có thể. Mỉm cười và đôi mắt từ hòa. Lắng nghe những điều họ muốn được người khác hiểu và chia sẻ.

4. Không nên dành nói một mình mà biết lắng nghe. Có nhiều người kém học vấn, khác ngôn ngữ, khác văn hóa. Do vậy, ta phải lắng nghe và biết kiến thức của họ. Nhưng cũng không thiếu những người văn chương chữ nghĩa và kiến thức hơn ta, nhất là các tù nhân khác chủng tộc, khác ngôn ngữ. Ta nên kính trọng và tìm hiểu.

5. Tìm một điểm nào đó trong mỗi tù nhân mà ta có thể quý mến. Nhưng cẩn thận, không nên đi quá xa. Họ rất nhạy bén về những suy tư mà chúng ta có thể có về họ.

6. Tránh gọi họ là tù nhân hay người ở tù, Mà có thể gọi những người trú nơi đây, hoặc những người bận áo màu xanh lơ.

KẾT QUẢ VIỆC DẠY THIỀN CHO TÙ NHÂN

Photo: Melissa Phillip

Ích lợi của Thiền trong trại tù là điều hiển nhiên. Qua các thí nghiệm của nhiều tổ chức cho thấy điều đó. Bài báo trên Washington Post, một lần nữa, muốn độc giả nhìn thấy ích lợi của Thiền trong trại tù qua người hướng dẫn, và cảm niệm từ các học viên thực hành Thiền.

Tác giả, bà Amanda Abrams tường thuật trên tuần báo “The Washington Post”, 27.2.2014. Bà viết, trong căn phòng không có cửa sổ, tám người đàn ông bận đồng phục màu xanh ngồi yên lặng đợi bà (Abrams) hướng dẫn Thiền. Bà yêu cầu họ “Thở sâu, đôi mắt nhắm lại” (Take a deep breath, and let your eyes close) và làm giống như bà đang làm. Ngồi thẳng lưng nhưng thư giãn, hai vai thả lỏng, khuôn mặt thư thái. Ngồi trên ghế nhựa cứng. Một số đã chú ý tập trung, số khác vẫn thả lỏng nhưng tất cả đều nghiêm trang. Bà tiếp “bắt đầu tập trung vào hơi thở. Giản dị dõi theo cảm giác nhẹ nhàng của hơi thở vào, hơi thở ra qua lỗ mũi. Lồng ngực phồng, xẹp. Ý nghĩ thường chạy bậy nhưng không sao. Cứ để chúng đi, ta nhẹ nhàng đem chúng trở về với hơi thở.

Đây là ngày đầu tôi làm thầy giáo dạy Thiền cho tù nhân. Tôi rất lo âu và sợ hãi cho tánh mạng của mình. Nhưng rất may, tôi gặp ông Craig Ehrlich, người dạy Thiền lâu năm trong nhà tù. Tôi đi với ông đến một nhà tù khác, có chừng 25-45 người, hầu hết là người da đen. Trong số họ, có nhiều người đã từng được hướng dẫn Thiền, và am hiểu Thiền. Một tù nhân nói “Thiền là học để biết về chính mình”. “Ta tập trung chú ý vào hơi thở hay vào một đối tượng trên cơ thể mình, hoặc tiếng (sound) xung quanh, và vượt ra khỏi vòng bị trói buộc vào  những ý nghĩ lung tung. Điều nầy giúp ta thấy sự vật rõ ràng hơn và biết rõ mình hơn”.

 Dưới đây là ý kiến của một số tù nhân khác, sau khi được hướng dẫn những khóa Thiền trong nhà tù.

- Deacon (hầu hết các tù nhân sử dụng tên ký hiệu hay tên cha mẹ đặt) phát biểu “Tôi sẽ sống tốt hơn. Tôi đã viết trên nhật ký của mình ngay đêm ấy. Tôi cần học và thực tập Thiền nhiều hơn nữa.”

- Zio mếu máo mô tả với sự xúc động “Tôi bắt đầu cảm thấy tội lỗi vì hành động nghiện ngập hút xách của tôi mà phải bị tù. Tôi không thể có mặt trong ngày sinh nhật của đứa con gái”.

Ehrlich, người dạy Thiền, hỏi Zio và các đồng bạn, Chúng ta sẽ làm gì lúc cảm thấy muốn trở lại hành động uống rượu say sưa và hút ma túy…? Ehrlich tự trả lời Thiền giúp chúng ta có quyết định tốt hơn giữa hành động và phản ứng chống lại. Chúng ta gọi đó là giây phút “ngập ngừng thần thánh” (the ‘sacred pause’) trong việc chọn lựa. Điều đó sẽ giúp chúng ta không trở lại thói quen tai hại”.

- Ông Action, một tù nhân khác trong lớp Thiền, phát biểu, “đó là vấn nạn của tôi. Đôi lúc như chớp; tôi không kiểm soát được”.

Một số chia sẽ khác từ Hội Tăng Già trong nhà tù tại Mỹ (Prison Sangha) do nhà thơ Huyền Lam (bang Washington State) tường thuật, được tim thấy trên một số e-mail cá nhân:

- Robert - 23 tuổi: “Tôi thật sự thay đổi rất nhiều từ khi vào trại giam. Trước đây tôi rất dễ kích động đánh lộn, nhưng từ ngày tôi thực tập thiền, tôi cảm thấy an lạc. Bây giờ rất khó kích động hoặc làm tôi nổi giận. Thiền và lời Phật dạy đã thay đổi tôi hoàn toàn”.

- James - 41 tuổi: “Trước đây tôi lúc nào cũng giận dữ và sẵn sàng đánh người. Nhưng tôi quyết định khi ra tù tôi không muốn như thế. Tôi thử tập thiền để đối trị giận dữ và quả thật đã giúp tôi rất nhiều. Tôi đã học cách quán chiếu khi sân hận nổi lên và từ từ kiểm soát được cảm xúc của mình. Tôi ước mong có nhiều bạn tù tham gia vào chi hội hơn nữa, vì Phật giáo đã đem lại lợi ích cho tôi”.

- Lidarius - 24 tuổi: “Chúng tôi gây ra tội ác thường do hoàn cảnh sống khắc nghiệt, không được giáo dục, hoặc không kềm chế được tham lam, sân hận. Bây giờ tôi đã biết cách mỗi ngày dành thì giờ để thiền theo dõi hơi thở của mình, bỏ qua mọi chuyện. Chính bỏ qua mọi chuyện lại tạo những điều lành đến với tôi”.

- Sisi - 34 tuổi: “Mấy người bạn tù hỏi tôi làm cái gì thế? Tôi bảo rằng tôi muốn dành thời gian cho riêng tôi. Mà thật sự là như thế! Tôi dành thì giờ cho nội tâm của tôi! Và trong nội tâm của mọi người đều có chất thiện. Chẳng qua có người chọn con đường sai vì quên đi nội tâm. Dành thời gian để biết về nội tâm, thật sự làm tôi cảm thấy rất an lành”.

Trong những năm gần đây, khoa học gia cho thấy Thiền làm tăng hệ miễn nhiễm, tăng chất xám trong bộ não, kết nối các đường giây thần kinh – đó là chưa nói đến việc làm tăng trưởng hạnh phúc, giảm căng thẳng, cải tiến sự tập trung chú ý và gia tăng lòng từ bi. Điểm chính của các lớp Thiền trong tù là cung cấp cho họ dụng cụ để thay đổi thói quen và cuộc sống. Nhưng có thật như vậy không? Bài báo viết.

Người tốt nhất để trả lời câu hỏi nầy là ông Fleet Maull. Người sáng lập Học viện Nhà tù Chánh Niệm Providence. Ông Maull đã ở tù suốt 14 năm. Từ nơi đây, 24 năm trước, ông trở thành người dạy Thiền cho các tù nhân. Tổ chức của ông đã nghiên cứu và huấn luyện hơn 185 nhóm để dạy Thiền cho các tù phạm. Càng lúc càng có nhiều người bên ngoài muốn Thiền được đem vào nhà tù. Hơn 2.4 triệu phạm nhân được hướng dẫn Thiền trong 50.000 nhóm khác nhau.

Ông  Maull nói, “Chúng tôi có cả đống hồ sơ cho thấy Thiền có khả năng cải thiện con người.”

Theo thông tin trên mạng điện tử toàn cầu, nước Mỹ có số phạm nhân cao hơn bất cứ quốc gia nào (The U.S. has the highest incarceration rate of any country). Con số nầy gia tăng liên tục từ thập niên 1980. Hiện nay có trên 2.4 triệu tội phạm.

Số tội phạm mãn hạn được thả ra, thì có đến 50% trở lại nhà tù sau 3 năm.

Theo tổ chức David Lynch Foundation, mỗi năm nhà nước phải chi tiêu 52 tỉ mỹ kim cho các nhà tù.

Giữa năm 1982 và 1984 chương trình TM được dạy cho ban Giám đốc và các tù nhân trong tất cả sáu Trung tâm Cải tạo tại bang Vermont (5), Mỹ.

Mặc dù chỉ cần 15-20 phút ngày hai lần, nhưng Thiền có khả năng làm giảm căng thẳng cho tù nhân, chuyển đổi tâm sinh lý và thái độ, giảm lòng thù hận, giảm gây hấn, lo âu, mất ngủ, loạn thần kinh (insomnia, neuroticism), phát triển tính tự trọng, thuyên giảm tình trạng tái phạm của tù nhân.

Ước lượng sự tái phạm giảm khoảng từ 35-40 % (Rates of reduction in recidivism varied from 35 to 40%).

                                                               KẾT  LUẬN

Một ngày tại tù bằng ngàn năm tại ngoại. Môi trường ấy cho thấy tâm trạng chán chường, phiền não, buồn  rầu, mất ngủ, căng thẳng, phát sinh đủ thứ bệnh, đã cướp đi phần lớn cuộc sống của những người trong vòng lao lý.

 Nhưng may thay, Thiền được công nhận là một phương thức rất hữu hiệu giúp những người tù ý thức được chính mình, tự cải tiến cuộc sống và tránh tái phạm sau khi được trả tự do.

Mong sao xã hội ngày càng ít người phạm pháp. Và chế độ nhà tù được đối xử tử tế hơn để mỗi tù nhân có nhiều cơ hội tái lập cuộc đời. Điều nầy cũng góp phần vào việc giảm thiểu ngân sách chi tiêu của nhà tù trong cả nước.

                                                     VÀI GỢI Ý

1. Mô tả vài điều bất cập trong nhà tù.
2. Tâm trạng của các tù nhân.
3. Kể một số ích lợi của Thiền đối với người bị cải tạo.
4. Tại sao thiền có thể chuyển hóa đời sống của các phạm nhân?
5. The ‘sacred pause’ là gì?

                                   Hồng Quang

                                        24.7.2015

                                               Tài Liệu Tham Khảo

(a) https://www.google.com/search?q

(1) http://www.wildmind.org/applied/meditation-in-prisons/why-teach-meditation-in-prison.

(2)https://www.upaya.org/2011/09/guidance-for-teaching-meditation-in-prison/.

(3)http://www.washingtonpost.com/lifestyle/magazine/she-was-teaching-meditation-to-inmates-would-it-help-them/2014/02/27/46919a52-642e-11e3-91b3-f2bb96304e34_story.html.

By Amanda Abrams and Illustrations by Vivienne Flesher Feb. 27.2014.

(4) From Wikipedia, the free encyclopedia. July 2015